Thẩm Nghi Du tạm thời phải tới thủ đô một chuyến, gặp một nghệ sĩ mới nổi tiếng mấy năm gần đây.

Đối phương và Thẩm Nghi Du liên lạc đã lâu, nhưng chưa bao giờ gặp mặt, Thẩm Nghi Du sau khi biết lần này y quá cảnh ở thủ đô, ở lại một đêm, liền thử hẹn gặp, đối phương thoải mái đồng ý. Hai người liền hẹn nhau ở một quán cà phê trong nội thành.

Thẩm Nghi Du muốn mời đối phương mang tác phẩm về nghệ thuật sắp đặt (1) của y tham gia buổi triển lãm, sau khi gặp nhau, hai người tán chuyện rất vui vẻ, nhưng đến tận khi kết thúc, đối phương cũng không cho Thẩm Nghi Du một câu trả lời chắc chắn. 

Sau khi tiễn đối phương lên xe, Thẩm Nghi Du tự mình đi dạo trên đường một lát.

Thời tiết nóng nực của tháng 8 rất ngột ngạt, muỗi lượn lờ quanh ánh đèn đường, giống như những đốm lửa nhỏ quanh một chiếc bánh màu than đen đang phát sáng. Khí nóng toả ra từ mặt đường khiến mọi người không thể đứng lâu.

Thẩm Nghi Du vừa sợ lạnh vừa sợ nóng, nhưng không hiểu sao cậu không muốn gọi xe, cũng không muốn về khách sạn, chỉ muốn một mình tản bộ.

Người phụ trách buổi triển lãm cùng cậu, Robbins, gửi tin nhắn cho cậu, hỏi cậu bàn chuyện thế nào, Thẩm Nghi Du ngẫm nghĩ, trả lời: “Anh ta chưa quyết định.”

Cậu rẽ vào một góc đường, cùng mấy học sinh cấp hai đứng chờ đèn tín hiệu đi bộ (2) chuyển từ đỏ sang xanh, sau đó đi về phía trước một đoạn, đột nhiên nhìn thấy một khu biệt thự đối diện bên đường, ở lối vào đặt một đài phun nước lát đá hoa cương rất hoành tráng.

(2) Trong bản gốc là đèn giao thông, nhưng mình nghĩ ở đây là đèn tín hiệu đi bộ:3

Thẩm Nghi Du thấy quen quen, nhìn chốc lát rồi bỗng giật mình, đây là nhà bố mẹ cậu. 

Đó là nơi hắn từng ở không lâu, tuy không có nhiều tình cảm nhưng hồi trước hay tới. 

Trước giờ Thẩm Nghi Du đều ngồi ô tô rời khỏi đó, cũng chưa từng quan sát kĩ cảnh vật xung quanh nên trong chốc lát liền không nhận ra. 

Từ khi được sinh ra, Thẩm Nghi Du liền do bà ngoại chăm sóc ở phương nam, bảy tuổi cậu mới tới thủ đô học tiểu học, sống ở ký túc xá dành cho giáo viên ở trường đại học của mẹ cậu. 

Bố mẹ cậu đều rất bận, không có nhiều thời gian tới chăm sóc cậu, thường xuyên vắng mặt, nhưng đồng thời lại yêu cầu cậu phải ưu tú.

Thẩm Nghi Du không có một tuổi thơ vui vẻ, cũng chẳng có thời kì phản nghịch, hồi tưởng lại thời đi học, kỉ niệm cậu có nhiều nhất là thường xuyên luân phiên cùng bảo mẫu đi từ thành phố tới các trường học khác nhau hoặc nhà thầy cô giáo, học các kĩ năng khác biệt, làm các bài thi khác biệt.

* Chỗ này lặp từ khác nhiều quá mà không biết đổi sao nữa ???? 

Trước khi sang Anh học cấp ba, toà biệt thự xây xong, khi chuyển nhà Thẩm Nghi Du không có mặt, bà ngoại của cậu thì có. Bà ngoài vốn định ở một thời gian mới về phương nam, nhưng vào lúc ra ngoài tản bộ bà lại bị tai nạn xe qua đời.

Thẩm Nghi Du ngay lập tức trở về từ London, bước vào toà biệt thự khiến cậu xa lạ, tại phòng khách nguy nga tráng lệ, sofa và bàn trà đã bị dọn đi, cậu nhìn thấy ngồi cạnh quan tài lạnh lẽo của bà là người mẹ mặc đồ tang đang thẫn thờ của cậu.

Trước khi bà ngoại qua đời, bà nắm chặt tay y tá nói, nhất định phải chờ Nghi Du tới mới được đưa bà vào nhà tang lễ, vì vậy mọi người đều đang đợi cậu.

“Con cũng coi là tới rồi”. Mẹ nói với cậu: “Đầu tiên đi dập đầu đi.” 

Ngày hôm đó và ngày hôm nay hanh nóng giống nhau, Thẩm Nghi Du mặc bộ quần áo vải đũi màu trắng, quỳ gối trước quan tài dập đầu. Lúc đó cậu không khóc, nhưng vào một đêm sau khi quay lại học, Thẩm Nghi Du nằm trên giường, nắm chặt hà bao bà ngoại cho cậu, ngẩn ngơ rơi lệ.

Bà ngoại đi rồi, cậu chỉ còn lại một mình. Thẩm Nghi Du vừa khóc vừa nghĩ.

Nhưng suy nghĩ kĩ lại thì thực ra, cậu đã một mình từ lâu rồi. 

Trong ba năm yêu Lý Thù, cậu đã từng cho rằng mình đang “được yêu”.

Khi sáng sớm Lý Thù xách hành lý gõ cửa phòng khách sạn của Thẩm Nghi Du, khi Thẩm Nghi Du biết rằng anh từ San Francisco vội vàng tới, Thẩm Nghi Du ảo tưởng rằng cậu đang “được yêu”.

Khi lần đầu tiên bọn họ hôn môi và làm tình, Lý Thù ôm chặt cậu từ phía sau, Thẩm Nghi Do tưởng rằng cậu đã tìm được một người bạn đời, Lý Thù sẽ giúp cậu không bao giờ thấy cô đơn nữa.

Bọn họ mãi mãi, mãi mãi yêu nhau, mãi mãi bên nhau. 

Thẩm Nghi Du đã thất bại, nếm được rất nhiều đau đớn chưa trải qua, cậu từ bỏ việc giãy dụa với thứ mình cầu mà không được, bắt đầu nỗ lực uốn nắn bản thân, sống cuộc đời bình thường không có Lý Thù. 

Cậu đứng đối diện toà biệt thự một lát, nghĩ tới nguyện vọng cậu và mẹ có thể thân thiết đầy khờ khạo của bà ngoại, cậu ép bản thân lấy điện thoại gửi tin nhắn cho mẹ.

Cậu viết: “Hôm nay con tới thủ đô công tác, ngày mai sẽ về thành phố S.”

Đợi mười phút nhưng không có hồi âm, trùng hợp có một xe taxi trống đi qua, cậu liền giơ tay vẫy xe lại. 

Trên đường về khách sạn gặp tắc đường, đầu óc của Thẩm Nghi Du nghĩ tới chuyện Lý Thù bảo cậu qua tìm hà bao, tính toán lịch trình tháng 8 hồi lâu, cảm thấy mình vặt đầu cá, vá đầu tôm (2) thì có thể rảnh ra ba ngày, liền gửi tin nhắn cho Lý Thủ: “Xin hỏi em khi nào thì tiện tới tìm hà bao?”

(2) Vặt đầu cá, vá đầu tôm: Lấy chỗ này bù vào chỗ kia để khắc phục thiếu thốn, khó khăn; vất vả chạy vạy, xoay xở đủ cách. 

Thành ngữ gốc bên Trung Quốc: 东拼西凑. Mình chuyển thành một thành ngữ ý nghĩa tương tự của Việt Nam. 

Vì bây giờ Lý Thù có lẽ sẽ có khoảng thời gian không tiện để Thẩm Nghi Du ló mặt.

Hiện tại nhớ tới mối tình của mình với Lý Thù, dường như Thẩm Nghi Du không khó chịu như vậy nữa. 

Chắc do bất luận cậu có khó chịu thế nào cũng không thể thay đổi được kết quả, kể cả việc Lý Thù phá lệ vì người khác. 

Xe dừng ở cửa khách sạn, Thẩm Nghi Du vừa xuống xe, điện thoại liền reo, Lý Thù gọi điện thoại tới.

Thẩm Nghi Du nhấc máy, Lý Thù hỏi cậu: “Em muốn tới vào lúc nào?”

“Khi nào tiện cho anh ấy” Thẩm Nghi Du vừa đi vào trong vừa nói: “Em vẫn chưa chắc chắn được.”

Khi nghe thấy giọng nói của Lý Thù, bỗng nhiên Thẩm Nghi Du thấy mình có lẽ sắp hoàn toàn buông bỏ được rồi. Bởi vì tuy nỗi đau vẫn tồn tại, nhưng dường như cũng chỉ còn lại nó, chẳng còn sự chua xót không thể kìm nén, hoặc nỗi ghen tị vô bờ bến nữa.

Thẩm Nghi Du không đợi được câu trả lời của Lý Thù liền nói đùa với anh: “Nhưng em qua được lâu nhất là một ngày, chắc phải lục lọi trắng đêm ở nhà anh.” 

Phía bên kia Lý Thù trầm mặc chốc lát, nói: “Căn nhà đó em có trắng đêm cũng không nhất định tìm xong.”

Thẩm Nghi Du hơi tụt hứng, muốn hỏi anh “Thế làm sao đây?” nhưng cậu cảm thấy Lý Thù không có nghĩa vụ phải bày mưu tính kế cho cậu, trước khi bán nhà dặn mình qua tìm đồ đã tính là đãi ngộ rồi. 

Cậu hồn để chỗ khác đi tới thang máy, giơ tay ấn thang máy đi lên, nghe Lý Thù nói: “Chắc chắn chỉ qua được một ngày à?”

Thẩm Nghi Du sửng sốt, luôn thấy có chỗ nào đó không đúng, giọng nói trong điện thoại dường như có trọng âm lạ lùng. Cậu ngẫm nghĩ mấy giây, từ từ quay đầu, phát hiện có một người mặc áo phông trắng đeo tai nghe không dây, tay cầm điện thoại quay lưng với cậu, có vẻ cũng đang đợi thang máy.

Trên tay người này đeo một chiếc đồng hồ thông minh, dây đồng hồ còn là cậu tặng.

“Anh quay đầu lại.” Thẩm Nghi Du chẳng phân biệt được mình đang nói với người trong điện thoại hay với người đứng quay lưng này.

Dường như người mặc áo phông trắng cũng ngơ ngác, quay người lại. 

Khi mắt hai người chạm nhau, Thẩm Nghi Du cảm thấy một nỗi khổ sở nhẹ nhàng nhưng không thể xem nhẹ.

Chiếc áo phông mà Lý Thù mặc này Thẩm Nghi Du đã thấy mấy lần, quần và giày đều đã cũ, tóc ngắn hơn một chút, chắc vừa đi cắt, kính cận đã đổi, nhưng mắt kính cũng to không kém chiếc cũ, đều là gọng kính viền đen đơn giản.

So với Thẩm Nghi Du, Lý Thù điềm tĩnh hơn nhiều, từ từ tháo tay nghe xuống, anh rũ mắt yên tĩnh nhìn Thẩm Nghi Du, qua mấy giây mở miệng: “Em đi công tác à?”

Thẩm Nghi Du không trả lời, thang máy đi lên sáng đèn liền mở cửa ra, Lý Thù đi về phía trước một bước, tay chặn ở cửa, quay đầu nhìn Thẩm Nghi Du: “Đầu tiên lên tầng đã.”

Thẩm Nghi Du đi vào, đứng ở góc thang máy. Lý Thù lịch sự đứng ở một bên khác của thang máy. Khoảng cách giữa hai người không quá xa, nhưng vì Lý Thù rất cao, anh cũng từng đứng gần cậu như vậy, Thẩm Nghi Du không thể làm ngơ sự tồn tại của anh. 

Lý Thù quẹt thẻ ấn tầng của mình, hỏi Thẩm Nghi Du: “Em ở tầng mấy?”

Thẩm Nghi Du chẳng nhớ rõ nữa, cậu lấy thẻ phòng ra xem, sau đó nhìn nút bấm trên thang máy, mới nói: “Giống anh.”

Lý Thù liền không nhìn cậu nữa, Thẩm Nghi Du cúi đầu, nhìn chằm chằm cổ tay có dây đồng hồ cậu tặng, trong lòng nghĩ, Lý Thù đúng là chẳng để tâm gì. 

Dường như như nhét cho anh cái gì, anh liền lập tức lấy ra dùng, trở thành một phần trong cuộc sống thường ngày của mình, không hỏng thì không đổi.

Thực ra có lẽ là anh vốn không nhớ mình có được từ đâu. 

Chú thích:

(1) Nghệ thuật sắp đặt (Installation Art): Nghệ thuật Sắp đặt là loại tác phẩm đặc biệt được sắp đặt tại một vị trí không phải chỉ trên tường mà còn cả trên sàn nhà trong gallery hay ngoài trời để tạo thành một môi trường không gian tác phẩm chứ không phải trên mặt phẳng như các tác phẩm trước kia.

Điểm đặc biệt là tên tác phẩm của nó không cố định. Khi tháo dỡ để di chuyển và tái tạo lại trong một không gian khác thì tên tác phẩm có thể biến đổi. Bởi lẽ khi bố trí lại lần sau, vị trí các hiện vật, các bộ phận của tác phẩm có thể được thay đổi. Nghệ thuật Sắp đặt không phải chỉ dành riêng cho nghệ sĩ hội họa mà nó còn là ngôn ngữ của các nghệ sĩ điêu khắc nữa. Nói chung tác giả của nó có thể là những nghệ sĩ tự do của các lĩnh vực khác.

Nguồn: Đại học Mỹ Thuật HCM



Tác phẩm Vòng tròn May mắn của nghệ sĩ Melissa Carey tại một trung tâm mua sắm ở Sydney Nguồn



Tác phẩm Trong im lặng của Chiharu Shiota trong một triển lãm của nghệ sĩ năm 2008 Nguồn